Yerli Sənaye və Kommunal-Məişət Müəssisələri İşçilərinin Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsi mənzil-kommunal təsərrüfatı, yerli sənaye, xidmət sahələri, korlar və karlar cəmiyyətləri müəssisə, birlik, firma və təşkilatların işçilərinin sosial-iqtisadi, hüquqi və mənəvi mənafelərini müdafiə edən və həyata keçirən müstəqil ictimai təşkilatdır.
Yerli sənaye və kommunal-məişət müəssisələri adını daşıyan həmkarlar ittifaqı 1920-ci ilin avqust ayında keçirilən II Ümumrusiya Qurultayında yaradıldı və Bakı quberniyasının kommunal təsərrüfatı işçiləri həmkarlar ittifaqı adlandırıldı. Keçən əsrin əvvəllərindən başlayaraq bu uzun müddət ərzində sahə həmkarlar ittifaqı hər cür iqtisadi islahatlardan keçdi. Azərbaycan Respublikası müstəqillik qazanandan sonra ölkədə gedən iqtisadi, sosial və siyasi islahatlar nəticəsində sahə həmkarlar ittifaqında da müasir tələblərə cavab verən struktur dəyişiklikləri aparıldı. 1993-cü ildən sahə həmkarlar ittifaqı Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının tərkibində fəaliyyət göstərməyə başladı.
Hal-hazırda həmkarlar ittifaqı Respublika Komitəsi 24500 həmkarlar ittifaqı üzvü olan (o cümlədən 5300 qadın, 7200 gənc) 208 həmkarlar ittifaqı təşkilatı birləşdirir. Respublika Komitəsi 2 birləşmiş həmkarlar ittifaqı komitəsindən, 3 şəhər – Gəncə, Sumqayıt, Mingəçevir və 203 ilk həmkarlar ittifaqı komitələrindən ibarətdir.
Həyat təminatlı sahə olaraq əhaliyə işıq, istilik, yaşıllığa qulluq, sanitar təmizlik və abadlıq xidmətləri göstərən qabaqcıl müəssisələrdə: «Azərişıq» və «Azəristiliktəchizat» ASC, Bakı şəhəri İcra Hakimiyyəti Yaşıllaşdırma Təsərrüfatı Birliyi, Sumqayıt, Gəncə, Mingəçevir şəhər mənzil-kommunal təsərrüfatı birlikləri, «Bakışəhərişığı» Elektrik Şəbəkə Müəssisəsi – işçilərin iş şəraitinin yaxşılaşdırılması və sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi üzrə müəyyən işlər görülür.
Sahə həmkarlar ittifaqının ali orqanı – qurultaydır. Sonuncu IV Qurultayı 2017-ci ilin iyun ayında keçirilmişdir. Qurultaylararası dövrdə həmkarlar ittifaqının rəhbər orqanı Məclisdir. Məclis Qurultay tərəfindən seçilir və ya hər bir həmkarlar ittifaqı təşkilatının birbaşa bərabər nümayəndəliyi ilə formalaşdırılır. Məclislərarası dövrdə həmkarlar ittifaqının fəaliyyətinə Rəyasət Heyəti rəhbərlik edir.
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti, Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası və Azərbaycan Respublikası Sakibkarlıq (İşəgötürənlər) Təşkilatlarının Milli Konfederasiyası arasında bağlanmış Baş Kollektiv Sazişə əsaslanaraq Respublika Komitəsi ilk həmkarlar ittifaqı komitələri ilə birlikdə yerlərdə kollektiv müqavilələri bağlamaqla əməyin mühafizəsinin və əmək şəraitinin yaxşılaşdırılmasına, müxtəlif növ əlavə güzəştlərin tətbiqinə nail olmağa, aparılan islahatların zəhmətkeşlərin mənafeyinə işləməsinə çalışır.
2015-2018-ci illər ərzində Respublika Komitəsinin rəhbərliyinin səyi nəticəsində həmkarlar ittifaqının strukturu təkmilləşdirilmiş, sıralarına yeni üzvlər cəlb edilmişdir. 15 kiçik və orta sahibkarlıq müəssisələrində həmkarlar ittifaqı təşkilatı təsis edilmiş, həmkarlar ittifaqı xidmətindən yayınan 23 müəssisə sahə prinsipinə uyğun yenidən qaytarılmışdır. Maliyyə intizamının gücləndirilməsi nəticəsində üzvlük haqlarının toplanmasında müsbət nəticələr əldə edilmişdir: əvvəlki illərə nisbətən üzvlük haqlarının yığımı 50-60% artmışdır. Hər il 1000 nəfərdən çox sahə zəhmətkeşlərinin sağlamlaşdırılması və onların ailəvi istirahətləri təşkil olunur.
Gender və gənclər siyasətini yerinə yetirməklə həmkarlar ittifaqı orqanlarında yeni üzvlərin cəlb edilməsi, kadr ehtiyatı işini gücləndirmək, beynəlxalq təşkilatların təcrübəsindən istifadə edərək aktual problemlər mövzusunda seminarların, dəyirmi masaların keçirilməsini davam etdirir. Hazırda sahə həmkarlar ittifaqı bütün səlahiyyətlərə malik, təşəbbüskarlığa, yeniliyə, dünya həmkarlar ittifaqı sistemlərinə qoşulmağa qadir bir təşkilatdır. Sahə həmkarlar ittifaqı 1997-ci ildən PSİ, EPSU və İndustriALL Qlobal Union Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Birliklərinin üzvüdür. PSİ Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Birliyi ilə ilk əlaqələr hələ 1992-ci ildə yaradılmış və nəhayət 5 ildən sonra Avropa və Dünya həmkarlar ittifaqları ailəsinə qəbul edilmişdir. Beynəlxalq sahə həmkarlar ittifaqlarından başqa, eyni zamanda, Türkiyənin “Hizmet-İş” Sendikası və “Hak-İş” Konfederasiyası ilə, Özbəkistan, Gürcüstan, Rusiya, Belarusiya, Ukrayna kimi ölkələrin sahə həmkarlar ittifaqları ilə ikitərəfli müqavilələr bağlanmışdır.
